Tom Bombadil Geliyor! (Güç Yüzükleri 2. Sezonu)

Tom Bombadil nihayet Orta Dünya’daki uzun ve maceralı yolculuklardan birine davet edildi. J.R.R. Tolkien’in Yüzüklerin Efendisi destanının en sıra dışı figürlerinden biri olan bu mistik karakter, ilk kitap olan Yüzük Kardeşliği’nin başlarında hobbitleri tehlikeden kurtarmaya yardım eden, ruhani bir varlığı olan, saçma sapan şarkılara ve parlak renkli kıyafetlere düşkün, ormanda yaşayan bir adamdır. Her ne kadar ayrı bir yerde dursa da, romanları okumayanlar onun adını muhtemelen duymamışlardır. Çünkü ekran uyarlamalarında -Ralph Bakshi’nin 1978 yapımı animasyon filmi ve Peter Jackson’ın Oscar ödüllü aksiyon üçlemesinde- anlatıdan tamamen çıkarılmıştır. Şimdi ise, kitapların ona atıfta bulunduğu şekliyle Yaşlı Tom, nihayet güneşin altındaki huzurlu sahnesine kavuşuyor.

Tom Bombadil Geliyor! (Güç Yüzükleri 2. Sezonu)

Tolkien’in fantezi dünyasının kadim tarihine dayanan Amazon’un Prime Video dizisi Güç Yüzükleri, 29 Ağustos’ta başlayacak ikinci sezonunda nihayet Tom Bombadil’e neşeli şarkıları ve gösterişli gardırobuyla birlikte yer verecek. Tolkien’in kitaplarında “eskiden daha eski” olarak tanımlanan Bombadil, tüm yaşamın başladığı zamanlarda hayata başlayan iyiliksever bir varlıktır. Dolayısıyla Yüzüklerin Efendisi’nde yaşanan olaylardan binlerce yıl önce geçen bu eski çağdaki varlığı yazarın oluşturduğu kanona uymaktadır.

Tolkien 1937 yılında yayıncısına yazdığı ve Hobbit’in olası bir devam kitabını düşündüğü bir mektupta Bombadil’i “Oxford ve Berkshire kırsalının ruhu” olarak tanımlamıştır. Yazarın Bombadil’i doğanın kişileştirilmiş hali olarak gördüğü ve bu karakterin etrafındaki daha büyük dünyaya müdahale etme konusundaki kararsızlığı oldukça açıktır. Bu durum, dizinin yapımcıları J.D. Payne ve Patrick McKay’i, dizilerinde Bombadil’in tam olarak nasıl ve neden yer alabileceğini düşünmeye yöneltti.

“Daha önceki uyarlamalarda yer almamasının bir nedeni var, çünkü bazı açılardan anti-dramatik bir karakter” diyor Payne Vanity Fair’e. “Özellikle güçlü bir gündemi olan bir karakter değil. Dramı gözlemliyor ama büyük ölçüde ona katılmıyor. Yüzük Kardeşliği’nde karakterler oraya gidip bir süre takılırlar ve Tom onlara bazı bilgiler verir.” McKay ekliyor: “Yaptıkları ya da yapmak üzere oldukları hiçbir şeyle ilgisi olmayan bilgiler bunlar.”

Bombadil ilk kez, hobbitler Yaşlı Orman’da Merry ve Pippin’i kabuğunun kıvrımlarında yutan öfkeli bir ağaç olan Yaşlı Söğüt Adam’la karşılaştıklarında ortaya çıkar. Bombadil vahşi filizi yatıştıran bir şarkı söyleyerek hobbitleri serbest bırakmasını sağlar. Onun ve karısı Altınyemiş’in yanında kısa bir süre kalan  hobbitler oradan ayrılırlar. Daha sonra, Barrow-wight olarak bilinen kötü ruhlar tarafından kadim bir mezarlıkta yakalandıklarında Bombadil tarafından tekrar kurtarılırlar. (“Barrow” Eski İngilizce’de mezar höyüğü anlamına gelir ve “wight” da bir tür hayalettir).

“İyilik için bir güç olabilir, ancak bir gündemi olmadığı için dramatik bir şekilde entegre edilmesi zordur. İleriye doğru gitmiyor ve insanları belirli bir sona ulaşmaya zorlamıyor” diyor Payne Bombadil için.

Tolkien’in kendisi de karakterin amacı konusunda belirsizdir. Yazar, olay örgüsü açısından net bir amacı olmamasına rağmen Bombadil’i hikayede tuttuğunu söyler. Tolkien 1954 yılında Yüzüklerin Efendisi için redaktörüne yazdığı bir mektupta, “Tom Bombadil anlatı için önemli bir kişi değil,” diyordu. “Sanırım bir ‘yorum’ olarak biraz önemi var. Yani, gerçekten böyle yazmıyorum…. O önemli olduğunu hissettiğim bir şeyi temsil ediyor, ancak bu duyguyu tam olarak analiz etmeye hazır değilim.”

Kitapların bir okuru Tom Bombadil’in Tanrı’nın yerine geçtiğini öne sürünce,Tolkien 1954 tarihli bir başka mektubunda ise şöyle yanıt verdi “Gerçekten çok ciddi olduğunuzu düşünüyorum, ayrıca asıl noktayı kaçırıyorsunuz.” Tolkien Yaşlı Tom üzerinde fazla düşünmemeye kararlıydı.

Karakterin gizemi ve pasifliği, onu dizi yapımcıları için daha da ilgi çekici hale getirerek çözülmesi gereken bir anlatı bilmecesine dönüştürdü. “Gerçekten harika bir film uyarlamasına dahil edilmesini haklı çıkaracak net bir dramatik işlevi yok. Tuhaf, büyülü ve neredeyse aptallığın eşiğinde. Ama aynı zamanda çağların bilgeliğine, kürelerin müziğine ve antik tarihin ve mitin derin duygusal kuyularına sahip bir karakter. Anlayışı ve işlevi İskandinav mitlerine bağlı ve Avrupa peri masallarında derin kökleri var” diyor McKay. “Yani garip bir şekilde, Yüzüklerin Efendisi’ndeki “En Lord of the Rings” şey ve aynı zamanda onu bir film olarak uyarlıyor olsaydınız keseceğiniz ilk şey. Ancak bir televizyon dizisi olmanın avantajına sahibiz ve dolayısıyla bundan yararlanmanın bir yolunu bulacağız.”

Tolkien 1954 yılında editörüne yazdığı mektupta Bombadil’in neden tarafsızlığını bozup hobbitlere yardım etmeyi seçtiğini açıklayan birkaç ipucu vermiştir. Tolkien şöyle yazmıştır: “Hikâyede bir iyi taraf ve bir de kötü taraf var. Acımasız çirkinliğe karşı güzellik, krallığa karşı tiranlık; salt güçten başka bir amacı kalmayan zorlamaya karşı ise rıza ile ılımlı özgürlük terimleriyle şekillendirilmiştir.” Bombadil gibi biri için, “Güç ve kontrolün doğruları ve yanlışları meselesi sizin için tamamen anlamsız  gelebilir ve aynı zamanda güç araçları da oldukça değersiz hale gelebilir,” diyordu.

Tolkien Bombadil’i “Bir savaş söz konusu olduğunda zihninde her zaman ortaya çıkan doğal bir pasifist görüş” olarak tanımlamıştır. Ama aynı zamanda bu karakterin, Orta Dünya’nın doğu kısmında yükselen kötülük güçlerine karşı duran hobbitler ve onların yoldaşlığı lehine kaderi değiştireceğine de inanıyordu. “Nihayetinde, sadece Batı’nın zaferi Bombadil’in devam etmesine hatta hayatta kalmasına izin verecek. Sauron’un dünyasında ona hiçbir şey kalmayacaktır,” diye yazmıştı Tolkien.

Bu, Güç Yüzükleri dizisini hazırlayanlar için kilit nokta oluşturdu. “Düşünmeye başladık: Neyi önemsiyor? Ve bu nasıl dramaya açılan bir kapı olabilir?” Payne şöyle diyor. “Doğal dünyayı önemsediğini biliyoruz. Ve onun bir yardımcı olduğunu da biliyoruz. Sizi zorlamayacak ama size yardım edecek. Bu yüzden de geleneksel olarak Withywindle denilen, neredeyse büyülü bir orman olan bu yerde yaşıyor.”

Payne ve McKay dizi için Bombadil’e, Rhûn adlı bir bölgenin eteklerinde ikinci bir ev verme özgürlüğünü kullandılar. Payne: ”Hikayemizde Tom eskiden cennet gibi, yeşil ve güzel olduğunu öğrendiğimiz, ama şimdi ölü bir çorak arazi olan Rhûn topraklarına gezintilerine devam ederken neler olduğunu görmek için gitti.” diyor.

Güç Yüzükleri’nin ikinci sezonunda, hobbitler Nori (Markella Kavenagh) ve Poppy (Megan Richards), Yabancı (Daniel Weyman) olarak bilinen ve hafıza kaybı yaşayan büyücüye amacını keşfetmesi için eşlik ederken aynı yerde bulunuyorlar. İlk sezonun sonunda Yabancı, Peter Jackson filmlerinde Ian McKellen tarafından canlandırılan bilge yaşlı büyücüye özgü terminolojiyi kullanarak bazı önemli Gandalf işaretleri vermişti.

Tom Bombadil’in Yabancı’ya, acımasız olacak bu yerde nadir bulunan bir şefkat sunmasını bekleyin diyor yapımcılar. Payne ekliyor: “Tom, Yabancı’yla yolları kesiştiğinde, orada meydana gelen yıkımın Batı’daki topraklarına yayılmasını engellemeye çalışmak istiyor.. Yolculuğu boyunca Yabancı’yı dürtüyor ve sonunda önemsediği daha büyük doğal dünyayı koruyacağını biliyor. Yani bizim Tom Bombadil’imizin kitaplarda gördüğünüzden biraz daha müdahaleci olduğunu söyleyebilirim, ama sadece %5 ya da %10 oranında.”

Tom Bombadil, Güç Yüzüklerinde Rory Kinnear tarafından canlandırılıyor. Oyuncu en çok son dört James Bond filminde M’in personel şefi, Penny Dreadful’da Frankenstein’ın yaratığı ve Black Mirror’ın ilk bölümünde asil bir amaç uğruna ağza alınmayacak bir eylemde bulunan İngiliz başbakanı olarak tanınıyor. Tanınmış bir karakteri üstlenen çoğu oyuncu, o karakterin uzmanı olduğunu iddia eder. Kinnear ise Bombadil’i canlandırmakla ilgili verdiği ilk röportajda, böyle bir şey yapmadığını itiraf ediyor.

Oyuncu aslında Güç Yüzüklerine imza atmadan önce, Yüzüklerin Efendisi’ne uzak olduğunu dile getiriyor. “Kitaplardan bilenler, filmlerden bilenler ve hakkında çok fazla şey bilmeden 46’ya ulaşmayı başaranlar vardı” diyor aktör. Kinnear rol teklif edildiğinde nasıl hissettiğini ise şöyle aktarıyor: “Dürüst olmak gerekirse kitabı okumamıştım. ‘Gidip okuyacağım ve sana geri döneceğim’ dedim. Aşağıya, kitapları ve filmleri bilen ortağımın yanına indim ve dedim ki, ‘Bana bir rol teklif edildi. Tom Bombadil adında bir adam. Görünüşe göre kitaplarda varmış.  “Yok artık! İnanmıyorum. Tom Bombadil’i  mi oynayacaksın!’ dedi. Ve o anda ben bunun hassas olmam gereken kültürel bir ağırlığı olduğunu anladım.”

Kinnear, partneri Penny Dreadful oyuncusu Pandora Colin’in, dizide Tom Bombadil’in yer alacağını duyunca şaşırdığını ve rolüne itiraz etmediğini açıkça belirtiyor. “Hayır çok heyecanlıydı ve tam olarak şunları söyledi” diyor Kinnear. “Buna inanamıyorum. O benim tüm kitaplardaki favori karakterim.”

Bombadil yaratıcısı için bile ne kadar kafa karıştırıcı olsa da, bu tuhaflık onun cazibesinin de bir parçası. Yüzüklerin Efendisi okurları yıllardır Bombadil’in beyazperdede görünmesi için yanıp tutuşurken, Peter Jackson bu karakteri hikayenin ana arayışını kesintiye uğrattığı için dışarıda bıraktığını açıklamıştı. “Düşündüğümüz şey, ki bu gerçekten hayranlar içindi, hobbitlerin Yaşlı Orman’da yürümelerini ve ağaçların arasından tüylü bir başlığın fırladığını görmelerini, Tom Bombadil’in sesini ve şarkısını duymalarını ve ardından hobbitlerin dönüp kaçabildikleri kadar hızlı kaçmalarını sağlamaktı!” Jackson, Cinefantastique’in Aralık 2001 sayısında şunları söyledi. “Bunun Tom Bombadil’i sevecen bir şakayla anmak anlamına geleceğini düşündük. Bunu yapmak için zamanımız yoktu.”

Karakterin daha önce uyarlamalarda yer almayışı Yüzüklerin Efendisi hayranlarının kalbini Yaşlı Tom için daha da sevecen hale getirdi kuşkusuz. Güç Yüzüklerinin yeni sezonundaki Bombadil varlığına ek olarak, Harper Collins Tolkien’in 1962 tarihli “Tom Bombadil’in Maceraları” adlı kitabının, destansı üçlemeden çok öncesine dayanan ruhani figür hakkındaki şiirlerini içeren yeni bir baskısını yayınlıyor. Raflarda 20 Ağustos’ta yerini alacak olan kitap, Tolkien’in kendisini bile büyüleyen bu esrarengiz fantezi figürüne karşı okurların duydukları kalıcı hayranlığı hedefliyor.

 

Şirketin Tolkien kitaplarının yayın direktörü Chris Smith Vanity Fair’e şunları söylüyor: “Kökeni Tolkien ailesinde yaşayan ahşap bir bebeğe dayanıyor. Bay Bliss’te yer alan oyuncak ayılar ya da Roverandom’un kahramanına ilham veren metal köpek ve çocukların sahip olduğu pek çok oyuncak gibi Tom Bombadil de, Tolkien’in icat ettiği dünyanın içinde yerini buluyor. Tom Bombadil’in bilinen ilk ortaya çıkışı 1920‘lerde, ’Tom Bombadil‘ başlıklı bir öyküde olmuştur. Tom Bombadil’in Maceraları’nın yeni baskısında bile ’krallığın en eski sakinlerinden’ biri olarak tanımlanıyor ki bu da Tolkien’in Tom’u en başından beri var olarak gördüğünü gösteriyor. Daha sonra, 1930’ların başında Tolkien onu bir şiire dönüştürmüştür.”

Bu ilk şiir, karaktere olan uzun süreli hayranlığın başlangıcını oluşturdu. Tolkien’in “Tom Bombadil’in Maceraları” için yazdığı tam şiir 1934’te Oxford Magazine’de yayınlandı. Böylelikle bu varlığın, gelecekteki hikayeler için iyi bir kahraman olup olamayacağı merak edildi. Nihayetinde Bombadil, Yüzüklerin Efendisi destanında yardımcı bir oyuncu olarak kalacak ve Tolkien onun tüm doğasını çok derinlemesine keşfetmemeye kararlı olacaktı.

Smith şöyle diyor: “Binlerce yıl yaşadıktan sonra daha derin gizemleri öğrenmiş ve anlamıştır ve belki de bu yüzden kendisi ve karısı Altınyemiş tarafından çağrıldığı gibi ‘Efendi’ olmuştur. Bu yüzden de dış dünya tarafından herhangi bir kontrolden muaftır.” “Onunki, Yüzük’ün arayışına dair kapsayıcı hikâyenin baskıcı tehdidinden çok uzakta, dünyanın canlı varlıkları içinde saf ve etkilenmemiş bir neşedir. Belki de Tolkien Tom’un sıkıntılı zamanların karanlığında sonsuza dek bir ışık olarak kalmasını istemiştir? Ama nihayetinde, hoş bir muamma olarak kalmalıdır.”

Bu tanımlamalar, doğayla uyumun yürüyen ve konuşan sembolünü canlandıracak olan Kinnear’a sorumluluk yüklese de, sorumluluğun büyük kısmı uğursuz olan Yabancı’ya eğlenceli bir rehberlik sunan Tom Bombadil sahnelerinin yaratıcıları olan Payne ve McKay’e düştü.

Kinnear şöyle diyor: “Karakteri onların gözlerinden ve dizinin gelişimini nasıl gördüklerinden yola çıkarak nasıl işleyeceklerini görmek gerçekten ilgimi çekti.” “Büyük bir deneyim, büyük bir empati duygusu var ve o kadar çok şey yaşamış ki önemli olanın küçük şeyler olduğunu biliyor. Bu aslında bana oldukça tanıdık ve onun  kim olduğuna dair anlayışım açısından oldukça da ulaşılabilir geldi.”

Tolkien, Yüzüklerin Efendisi’nin altıncı bölümünde karakterin görünümünü kendisi şöyle ortaya koymuştur: “Aniden, patika boyunca zıplayıp dans ederek, sazlıkların üzerinde uzun ve hırpalanmış eski bir şapkası ve şapkasına takılı uzun mavi tüyü olan birisi belirdi. Ardından bir sıçrayış ve atlayışla bir adam göründü, ya da öyle görünüyordu. Her halükârda bir hobbit için fazla iri ve ağırdı. Büyük İnsanlar’dan biri için yeterince uzun olmasa da, kalın bacaklarının üzerindeki büyük sarı çizmelerle ilerlerken ve otların arasından aceleyle su içmeye giden bir inek gibi koşarken, bir hobbit için yeterince gürültü çıkarıyordu. Mavi bir ceketi ve uzun kahverengi sakalı vardı. Gözleri mavi ve parlaktı ve yüzü olgun bir elma gibi kırmızıydı, ama yüzlerce gülme kırışıklığıyla buruşmuş haldeydi.”

Kinnear, Bombadil’in gösterişli tarzını bir çocuğun giyim tarzına benzeterek, “Botları sarı, ceketi mavi ve şapkasında tüy var, yani tüm ana vuruşlar yapıldı,” diyor. “Kızım 10 yaşında ve bir buçuk yıl boyunca okula giderken en sıcak günlerde bile bir güderi şapka taktı. Yan tarafında büyük, uzun yün kayışları olan bir şapka. Yani, kesinlikle bence bu gülünç bir durumdu. Fakat kızım çok küçük, o yüzden şapkayı çıkarmak istemedi. İşte tam olarak böyle yani onun umurunda değildi bu gülünç durum. Bence yetişkinler olarak bu tavırdan bizler de bir şeyler alabiliriz diye düşünüyorum.”

Tom Bombadil için bir diğer önemli ilham kaynağı da biyolojik olarak bir yaşlılık-gençlik zamanından daha çok, jeolojik olarak uzun yılları kapsayan bir yaşın kalıcılığından gelmekte. “En önemli şey nasıl konuşacağıydı. Dizi boyunca pek çok farklı lehçe ve aksan vardı. Ve ben, onun bunlardan biraz farklı olmasını istedim. Ama aynı zamanda eski de hissettiren bir aksan seçmek istedim – İngiliz olan ama Britanya’nın en eski parçası gibi hissettiren bir aksan.” diyerek sözlerini tamamlıyor Kinnear.

Kaynak: Vanity Fair

Yüzüklerin Efendisi ve Orta Dünya’dan ilginç bilgileri kaçırmamak için takip etmeyi unutmayın.

Eğer bir Yüzüklerin Efendisi hayranıysanız, Orta Dünya sohbetleri için sizi Discord kanalımıza davet ediyoruz: https://discord.gg/ortadunya