Orta Dünya – Yüzüklerin Efendisi Gerçek Dünyadan Fazlasını Arayanlara
Bilim-kurgu yazarı Andy Duncan’ın bir podcast sırasında “Yüzüklerin Efendisi Orklara Karşı Irkçıdır!” ifadesini kullanması ortalığı karıştırdı. Wired dergisinin Geek’s Guide to the Galaxy podcastine konuşan Duncan, “Tolkien’in eserlerinde bazı ırkların diğerlerinden daha kötü olduğu ortada.“, “Bu bence uzun vadede kabul edildiğinde toplumu kötü etkiler.” dedi.
Henüz demecin üstünden iki gün geçmemesine rağmen the Guardian, the Times, RT gibi büyük medya kuruluşları konuyu farklı noktalardan ele alarak tartışmaya katıldılar. E bizim de bu konuda söyleyecek bir çift lafımız olacak elbette.
Mordor Anadolu muymuş?
Tolkien ve Orta Dünya bu tarz suçlamalara yabancı değil. Farklı ırkların Orta Dünya haritasındaki konumları, derilerinin rengi, kara Númenorluların “kara” olması gibi pek çok sebepten benzer eleştiriler uzun yıllardır yapılıyor. Bu eleştirileri bertaraf eden önemli iki husus ise hala geçerliliğini koruyor. Bu hususlardan ilki Tolkien’in defalarca kitabındaki konuların, varlıkların ve mekanların dünyadaki farklı unsurları sembolize ettiğini reddetmesi. İkincisi ise 1938 yılında Alman bir yayıncıyla yaptığı, ırkçı olmadığını kanıtlayan yazışmalar.
Yayıncı kuruluşun kendisinin “aryan olduğunu kanıtlamasını” istemesi üzerine Tolkien, “Üzgünüm fakat Aryan diyerek neyi kastettiğinizi anlayamadım. Hint-İran dil ailesinden gelen Aryan kökenli değilim, çünkü bildiğim kadarıyla atalarımdan hiçbiri Hintçe, Farsça, Çingenece ya da bunlarla alakalı bir dil konuşmuyor. Fakat Yahudi kökenli olup olmadığımı incelemeye çalışıyorsanız söyleyebileceğim tek şey atalarımın arasında o yetenekli insanlardan hiçbirinin olmadığı için üzüntü duyduğumdur.” şeklinde cevap vererek hem Aryan kelimesinin kökenini yayıncı kuruluşa anlatıyor, hem de kibarlığını bozmadan bu ayrımları ne kadar saçma bulduğunu ortaya koyuyor.
Tolkien’in ırkçı olmadığını tespit etmemiz ürettiği eserlerin içindeki unsurları incelememize bir engel değil tabii. Yalnız bu inceleme sırasında unutulmaması gereken çok önemli bir husus var, “tarihsel bağlam”. Yüzüklerin Efendisi’nin yazıldığı yıllarda yazılmış romanlar 2018 yılında yazılmış gibi incelenirse yüksek ihtimalle çoğunda ırkçılıkla, ayrımcılıkla tanımlanabilecek olgular gözlenecektir.
Bizim tavsiyemiz, insanların farkındalık düzeyinin tarihsel olarak değiştiğini anlayarak, her eseri kendi yazıldığı dönemin değer yargıları ile incelemek.
Tüm bunlara rağmen günümüzden bakarak yapılan pek çok incelemede de Tolkien’in eserlerinin zamanına göre daha medenî olduğunu iddia eden görüşler mevcut. Hobbitlerin aslen bir azınlık olması ve Orta Dünya’yı hiçbir şey başaramayacağına inanılan bir azınlığın kurtardığı görüşü bunlara örnek. Galadriel ve Éowyn gibi güçlü kadın karakterlerin varlığı gibi unsurlar da cinsiyet konusunda Tolkien’in dönemdaşlarından daha dikkatli olduğunu gösteriyor.
Ahmet’i de Mehmet’i de tanımıyorum, ama Ahmet yanlış yapıyor!
Günümüzde sıklıkla karşılaştığımız bir durum da kavramların sık kullanılarak içinin boşaltılması. Bu durum bilimsel kanıtların bile ciddiye alınmayarak hala”Dünya düzdür!” diyenlerin olduğu günümüzde çok da şaşırtıcı değil. Yine de bu tarz yaklaşımlar tutarlı ve başarılı eserlere yöneltildiğinde saçmalıkları ile sükse yapabiliyorlar. Yazıyı tamamlamak için ortaya bir veri koyup kararı size bırakacağız.
“Orklara karşı ırkçılık yapılıyor.” görüşünü ciddiye alıp orkların bir kurgu olduğunu göz önünde bulundurmasak bile ırkçılığın kökeninde bulunan görüşler yine bu mantığa oturmuyor. Bir dilbilinci olan Tolkien’i anlamak için yine dil bilimine başvurmanın doğru olacağı kanısındayız. Önermenin aslı İngilizce olduğu için ırkçılığın Oxford Living Dictionariesteki İngilizce anlamına bakalım: Prejudice, discrimination, or antagonism directed against someone of a different race based on the belief that one’s own race is superior. Yani, “Kendi ırkının üstün olduğu inancına dayanarak farklı bir ırka mensup birine karşı duyulan önyargı, yapılan ayrımcılık veya düşmanlık.”.
Yüzüklerin Efendisi orklardan daha üstün olduğunu düşündüğü için onlara düşmanlık besleyen diğer ırkları mı anlatır, yoksa karanlık lorda hizmet ederek dünyayı ele geçirmek için işgal eden orklara karşı Orta Dünya halklarının birleşerek verdikleri destansı mücadeleyi mi anlatır, tercihi size bırakıyoruz.
Yorumlarınızı bu makalemizin altına yazabilir, görüşlerinizi tüm Orta Dünya severler ile paylaşabilirsiniz.
Eğer Orta Dünya hayranıysanız, bizi Twitter, Instagram ve Facebook üzerinden takip etmeyi unutmayın!
Yüzüklerin Efendisi dizisiyle ilgili son haberleri takip etmek için portalımıza, Orta Dünya ile ilgili tartışmalara katılmak için de forumumuza mutlaka bir göz atın.
Kesinlikle ırkçı değil aksine çok barışçıl görümüşümdür ben O saygıdeğer üstadı. Orklara karşı ırkçı demek, çok komik cidden. Bu terim bütün serinin doğasına bile o kadar aykırı ki :D gülesim geldi. Ama anlayışla karşılıyorum. Çünkü bir şekilde gündem yaratmak isim duyurmak isteyen herkesin ORTA DÜNYA hakında ileri geri konuşmaaı yeterli :D
Orklara karşı tabikide ırkçı diyicek bu haklı bir laf damondred bu serinin doğasına ayrkı felan deil saçma sapan konuşma seriye bakacak olursak insan ırkı gondor olsun rohan olsun elf ırkı olsun cüceler olsun hepsi orklara karşı savaşıyor tabikide ırkıçılık olucak adı üstünde insan ırkı ork ırkı orklara yakından bakarsan insanlara benzeyen bir yanı yok ve canavarımsı yaratıklardı insan etiyle beslenirler ne diyecekti başka ? elbetteki ırkçı olmak gerekir bu serinin ve doğanın cevabı sen ne bekliyordun ki ya şu yüzüğü saurona verdik bir kapımızı bile çalmadı ya witchking bu aralar ne yapıyor inşaat işine girmiş doğru mu ? ya şu 9 tane nazguldan geçen bir tanesi vefat etmiş gidelim olum cenazesine gidelim ayıp olmasın cirit ungolda toprağa verilecekmiş,yada şu size geçenlerde 10 tane insan verdik ork şefi ne cabuk yediniz olmuyor böyle soyumuz tükenecek bak felan mı bekliyordun ? barış elbette gerekli ama böyle olcağını düşünüyorsan sen baştan izleme o filmi film insan ırkının kurtuluşunu andıran bir film orklara sempati duyma filmi deil eğer öyleyse sende bir ork olmalısın insan ırkından deil!
Vay canına bu ne şiddet ne celal
Orkları bu kadar seviyorsan sen katılabilirsin aralarına :) ama onlar zaten özlerinde elfdi. Ayrıca şuna dikkatini çekerim, tüm uluslar orklara karşı savaşıyor olabilir ama orklar da tüm uluslara karşı savaşıyor :D
Karşılıklı yani. Orklar gerçek olsaydı ve seni bir orka merhamet gösterirken görebilseydim sonuç boğazının kesilmesi olurdu sanırım ya da sırtına bir hançer mordorun sevgi dolu zehirli hançerlerinden :D
Abi kaçınız Tolkien evreninde iyi bir ork gördü be? 🤔 Saçmalamayın tabi ki de böyle olacaktı. Adamlar insan, elf, cüce farketmeksizinkendileri dışında tüm ırkları yiyecek olarak görüyor. E bi zahmet savaşalım orklarla. Hem bu dünyada şeytanlara karşı olmak da ırkçılık o zaman. Almeyparko kardeş lütfen orklardan iyi adam çıktı da biz mi kovduk.
Orklar dejenere edilmiş, çarpık varlıklar gibi. Rhunlüler veya Haradrim gibi görmüyorum ben onları, doğası değitirilmiş bir nevi ISIS militanı gibi düşünebiliriz. Şu Batı Diyarlardaki huzurdan rahatsız olup katılan modeller gibi. Irkçılık daha çok Elfler ve cüceler arasında var; ancak Tolkein’in anlatıcı bakış açısı bu iki ırkın gözünden de değil, o nedenle böyle bir durum yok bence de.