Hubble’ın Görüntülediği En Uzak Yıldız Earendel’le Tanışın

Hubble Uzay Teleskobu’yla şimdiye kadar görüntülenen en uzak yıldıza NASA tarafından çok özel bir isim verildi.

John Hopkins Üniversitesi astrofizikçilerinden Brian Welch önderliğindeki araştırma ekibi, Hubble verileri ışığında bugüne dek görüntülenen en uzak yıldızı keşfettiklerini açıkladı. Keşfe teknik olarak WHL0137-LS künyesi tahsis edilse de araştırma ekibi buluşlarını Orta Dünya hayranlarına tanıdık gelecek bir isimle taçlandırmayı tercih etti: Earendel.

NASA astronomu Michelle Thaller, Space.com’a verdiği röportajda isim seçiminde Tolkien’den esinlendiklerini doğruladı.

Yerçekimsel kırılma fenomeninden faydalanarak 12.9 milyar ışık yılı uzaklığındaki görüntüsü yakalanan Earendel, yukarıdaki görselde okla gösterilen ufak noktaya denk geliyor.

NASA, Earendel’in ışığının Dünya’ya 12.9 milyar ışık yılı içinde ulaştığını belirtiyor. Ancak genişlemeye devam eden evrenin hızı da hesaba katıldığında cismin şu an 28 milyar ışık yılı gibi bir uzaklıkta olduğu gözlemlenebiliyor. Bu Earendel’i şimdiye kadar gördüğümüz en uzak yıldız yapıyor.

Yerinde Bir İsim Tercihi

Eski İngilizce’de “yükselen ışık”, “sabah yıldızı” anlamlarına gelen Earendel, kişi adı olarak da kullanılmış bir isim. Uzmanlık alanlarından biri Eski İngilizce olan J.R.R. Tolkien’in Orta Dünya evrenine Eärendil olarak uyarladığı isim, hikayenin belki de en önemli karakterlerinden birine ait. Eärendil, uğruna nice savaşlar verilen eşsiz Silmarillerden birini gökyüzünde taşır ve yaydığı ışık her gün doğumunda ve batımında ufukta parlayan bir yıldız olarak gözlere yansır. Dünyadaki tüm kötülüklere rağmen her gün yükselmeye devam eden Eärendil’in Yıldızı, Orta Dünya halkları tarafından Gil-Estel yani Yüce Umudun Yıldızı olarak anılagelir. Bu bağlamda Tolkien’in eserlerinde işlediği ana temalardan biri olan umudu temsil eden Eärendil, yazarın Orta Dünya evreni için yarattığı ilk karakterdir.

“[Earendel] Eski İngilizce’de şafak yıldızı demek. Kulağa çok hoş geliyor. Ve bu keşif de bizlere zamanın şafağını, ilk yıldızların doğduğu zamanları gösteriyor,” diyor Thaller. “Bu şimdiye kadar gördüğümüz en uzak yıldız ve bana kalırsa Earendel adı ona çok yakışıyor.”

“Yine de [Earendel’in] ilk nesil bir yıldız olmadığından şüpheleniyoruz,” diye ekliyor Thaller. “Evrende yıldız oluşumunun başlamasından birkaç on milyon yıl sonrasına denk gelen nesillere ait olabilir.”

Keşif Ekibinde Orta Dünya Hayranları da Var

Thaller, büyük ihtimalle Welch’ten bahsederek, Earendel adının keşfi yapan genç bilim adamı tarafından seçildiğini söylüyor. Welch’in Tolkien eserlerine olan ilgisi bu keşifle ortaya çıkmış olsa da, Thaller, kendisi dahil ekibin pek çok üyesinin bu ilgiyi paylaştığını belirtiyor.

Thaller’in Orta Dünya evreniyle olan ilgisinin altında hayli dokunaklı bir öykü yatıyor.

Thaller Space.com’la yaptığı görüşme esnasında Elfçe dövmelerini sergiliyor (Görsel: NASA/Space.com/Screenshot)

Sıkı bir Tolkien hayranı olan eşinin kendisine yazdığı bir mektuba Sindarin dilinde eklediği sözlerden esinlenen Thaller, eşinin 2020 yılında kansere yakalanmasının ardından sözleri dövme olarak vücudunda ölümsüzleştirmiş. Thaller’ın kendisi gibi bir astronom olan eşi Andrew Booth, aynı yılın Eylül ayında kanser tedavisi için yatılı bulunduğu hastanede hayata gözlerini yummuş.

Astronom Michelle Thaller’ın dövmesi, Elton John’un The One parçasının Sindarin’e çevirisi. Çeviri Thaller’ın eşi Andrew Booth’un elinden çıkmış. (Thaller, Facebook)

Orta Dünya ailesi olarak Tolkien hayranlarıyla astronomi severleri ortak paydada buluşturan bu haberi sizlere vermenin sevincini yaşıyor, bilimin ışığında evrenin gizemlerini aydınlatan tüm bilim insanlarına saygılarımızı sunuyor, Vingilot’la yeryüzü çeperlerinin ötesine yolculuk eden Eärendil’i ise bir kere daha selamlıyoruz. Aiya Eärendil elenion ancalima!

 

Eğer Orta Dünya hayranıysanız, bizi Twitter, Instagram ve Facebook üzerinden takip etmeyi unutmayın!

Yüzüklerin Efendisi dizisiyle ilgili son haberleri takip etmek için portalımıza, Orta Dünya ile ilgili tartışmalara katılmak için de forumumuza mutlaka bir göz atın.

YouTube ve Twitch kanallarımıza da bekleriz.

 

Kaynak

Öne çıkan görsel: Jenny Dolfen, Eärendil the Mariner, Suluboya, 2013.