Gondor’un Vekilharç Tarihi

Vekilharç Makamının Kuruluşu

İlk Vekilharç, 492 ile 541 yılları arası tahtta kalan Birinci Romendacil tarafından atanmış ve ismi bilinmiyor. Bu tarihten yaklaşık bin yıl sonra gelen Emyn Arnenli Hurin ise, ismi kayıtlara geçen ilk Vekilharç. Ve ondan sonra gelenlerin hepsi onun soyundan. Hurin’den sonra da yaklaşık on Vekilharç gelmiş ki bunların kimliklerine dair bir bilgi yok. Ve Hurin’den sonra Vekilharç olarak Pelendur’u yazdım. Ama arada dediğim gibi on kişi daha var, yani ikisinin arasında yine bir dört yüz yıl var. Sonuç olarak Hurin ilk Vekilharç değil ve Pelendur da Hurin’in hemen arkasından gelmiyor.

Danışman Vekilharçlar 

Bilinen İlk Vekilharç -Emyn Arnenli Hurin

Emyn Arnenli Hurin, ismi bilinen ilk Gondor Vekilharcı’dır. Ithilien’deki Emyn Arnen’de yaşamıştır. Hayatına dair bilgilerin az olmasına rağmen gerçekleştirdiği eylemlerin, Orta-Dünya’nın geleceğine muazzam derecede etkisi olmuştur. Hurin, bir Numenor soylusudur, saf Numenor kanı taşır ve ataları da kraliyet ailesi ile uzaktan akrabadır. Ayrıca Kral Minardil’den sonra gelen Kralların, Vekilharçları geleneksel olarak seçtiği aile olan Hurin’in Evi’nin de kurucusudur. Zaman içinde, yaklaşık dört yüzyıl sonra, Gondor’un son kralı Earnur ölünce Vekilharçlık, Kralların yerine hizmet edebilecek düzeyde, çok güçlü ve miras yoluyla ilerleyen bir kurum olacaktı.

Böyle bir başarıya ulaşabilmede, gerekli olan alt yapıyı oluşturmak için Hurin, Gondor devletine büyük fedakârlıklarda bulunmuş olmalıydı. Ama bu hizmetlerden Yüzüklerin Efendisi’nde pek bahsedilmez, bununla birlikte Kral Minardil’in zamansız ölümünü, birden başlayan Kara Veba’nın yıkımları izledi. Hurin ise Gondor’u, tarihindeki bu karanlık zamanlardan çıkarabilmek sıkı çalışmalar yaptı.

Hurin, Vekilharç olarak üç Gondor Kralına hizmet etti. Kral Minardil’in dönemiyle başlayan görevi, 1634’te Minardil’in Korsanlarca öldürülmesine kadar devam etti. Minardil’i, Kara Veba’nın hüküm sürdüğü 1636 yılında ölen ve sadece iki yıl tahtta kalabilmiş Telemnar izledi. Telemnar’dan sonra ise yeni Gondor Kralı, Tarondor oldu. Bu dönem kargaşaların başladığı bir dönem olsa da Hurin, Gondor’un gücüne güç katmaya ve topraklarındaki düzeni devam ettirmeye özen gösterdi.

Ondan sonraki bütün Vekilharçlar, kendi soyundan gelmiştir. Vekilharç Ailesi’nin bir diğer ismi böylece Hurin’in Evi (Hurinionath) oldu.

İsmin Etimolojisi

Hurin ismi, “atik, dinç, korku salan ruh” anlamındaki hûr ile, “iç düşünce, manâ, kalp” anlamındaki inn’den türemiştir. Hurin ayrıca Birinci Çağ kahramanlarından birinin adıdır ve daha sonra Yöneten Vekilharç olarak görev yapacak iki kişinin daha taşıdığı bir isimdir.

Pelendur

Gondor Vekilharçlarından Pelendur, 1879’da doğdu. Babasının ismi bilinmiyor ama Emyn Arnenli Hurin soyundan gelir.

Kral Ondoher’e, 1940’da Vekilharç olarak hizmet etti. 1944’te, Ondoher ve oğulları Artamir ile Faramir, Arabasürücülerine karşı yapılan savaşta katledilince, Gondor’un doğrudan tahta geçecek bir varisi kalmadı.

Taht Kavgası

Gondor’un, Kral Ondoher ile varislerinin ölümüyle çıkan bu yönetimsel kriz boyunca dağılmaması için çalıştı. Taht için hak iddia eden iki adayın, Arthedain Prensi Arvedui ve Arabasürücülerine karşı aldığı zaferle ünlenen General Earnil, Gondor Meclisi’nce gözlenme süreci ve yeni Kral’ın kim olacağını belirleme çalışmaları boyunca Gondor’u bir yıl boyunca etkin olarak yönetti.

Isildur’un ölmeden önce Gondor ve Arnor’un Yüce Kralı olmasına rağmen Pelendur, Gondor tahtının Anarion’un soyuna ait olduğunu öne sürerek Arvedui’nin taht üzerindeki isteğini reddetti. Arvedui de kendini savundu. Kral Ondoher’in kızı olan karısı Firiel’in Kralın kalan en yaşlı çocuğunun tahta geçebilmesini söyleyen eski Numenor Yasalarına göre haklı olarak Yöneten Kraliçe olma hakkı vardı. Fakat Pelendur Numenor’un, kadın hükümdarlarca yönetebilinecek kadar barış dolu ve güçlü bir diyar olduğunu ama Sürgün Toprakların kesilmeksizin saldırıya uğradığını söyledi. Bu yüzden de orduları yönetecek erkek bir hükümdara ihtiyaç duyulduğunu söyleyerek bunu uygun bulmadı.

Bu bahsedilenler temel olarak Pelendur’un etkisi altındaki Gondor Meclisi, Gondor gibi sürekli savaşan bir ülke için kabul edilemez olduğu düşüncesiyle Numenor Saltanat Yasalarını çiğneyerek, Arvedui’yi kral olarak tanımadı ve taç Eärnil’e giydirildi. Pelendur’un kararı, Isildur’un varislerinin Sürgün Toprakları yeniden birleştirmesini engellemiş olsa da, yeni bir akraba çekişmesini de önlemiş oldu.

Pelendur 1945’ten itibaren Kral İkinci Earnil’e hizmet etmeye başladı. 1998’de ise öldü ve yerine oğlu Vorondil geçti. İşte bu zamandan sonra Vekilharçlık, babadan oğula ya da yakın bir erkek akrabaya geçen bir makam oldu. Earnil 1945’te kral olarak tahta geçti.

İsmin Etimolojisi

Pelendur isminin ne anlama geldiği, belirsizdir. Bitiş eki –ndur, Quenya’da hizmetkâr demektir. Pel kelimesi ise “etrafından gitmek, çevrelemek, çevreleyen parmaklık” anlamındadır. Ama birleştirildiklerinde anlamlı ya da uygun bir çeviri ortaya çıkmaz.

Vorondil

Vorondil 1919’da doğmuştur, İkinci Earnil’e hizmet eden üç Vekilharçtan biridir. Vekilharçlık ünvanını, babasından alarak doğrudan Vekilharç olmasıyla Gondor tarihinde önemli bir kişidir. Kral Ondoher’in kaybıyla ortaya çıkan karmaşada Gondor yönetimini eline alan Pelendur’un oğludur. Pelendur’un ölümü, Kral’a hizmetkârlık ve danışmanlık olan pozisyonunun, oğluna geçmesine sebep oldu. (1998’de Vekilharç oldu)

Vorondil’in Vekilharçlığı, Gondor için savaşların ve kayıpların olduğu bir dönemdi. Daha görevinin ikinci yılında, Nazgûl’un Mordor dışına çıkıp Minas Ithil’i kuşatmasını gördü. İki yıl sonra da düşman başarılı olarak şehri ele geçirdi. Böylece Palantir de düşmanın eline düşmüştü.

Tarih Vorondil’i, Minas Ithil’in düşmesindeki payının az olmasıyla birlikte, daha çok Kudretli Avcı Vorondil olarak hatırlar. Rhûn Denizi’nin kıyılarındaki, uzak doğu topraklarında yaşan Araw Öküzü’nü avlamıştır. Öküzün taşıdığı boynuz, boru olarak Yüzüklerin Efendisi’ndeki Boromir’ce taşınır. Vorondil, hayvanı avladıktan sonra boruyu bizzat kendi eliyle yapmıştır. Büyük Boru, Boromir’in son çarpışmasında ikiye ayrılana kadar Gondor Vekilharçlarının varisleri tarafından kuşaklar boyunca kullanıldı.

Vorondil 2029’da öldü ve Kral Earnil’e yirmi bir yıl boyunca hizmet ettikten sonra Vekilharçlığı, babasından miras aldığı gibi, Gondor’da bin seneye yakın süren Yöneten Vekilharçlık dönemini başlatacak ve 2050’de son Kral Earnur’un ölüp Kralların devrinin sona ermesiyle ilk Yöneten Vekilharç olacak olan oğlu Mardil’e bıraktı.

İsmin Etimolojisi

Vorondil, Quenya’da “inançlı dost” anlamındadır. Avcı Vorondil olarak da anılır.

Hükmeden Vekilharçlar

Mardil Voronwe

Gondor’un ilk hükmeden Vekilharcı olan Mardil Voronwe, 1960’da doğdu.

Vekilharçlık, büyük babası Pelendur’un zamanından beri babadan oğula geçer bir hâl almıştı ve Mardil de Vekilharç ünvanını, 2029’da babası Avcı Vorondil’den alarak yeni Vekilharç oldu. İkinci Earnil’in saltanatının sonlarında, Earnil’in oğlu Earnur’un ise tüm saltanatı boyunca görevinde kaldı.

Gondor’un Kralsız Kalışı

Aynı yılda Earnur, Nazgul Lordu tarafından teke tek çarpışmaya davet edildi. Çünkü Earnur, Nazgul Lordu’nun Fornost Savaşı’nda mağlup edilmesine yardımcı olmuş ve onun kinini kazanmıştı. Mardil bu davete uymaması yönünde onu ikna edebildi. Ama Cadı Kral 2050’de teklifini tekrarladığında, bu sefer onu durdurmayı başaramadı. Earnur Minas Morgul’a gitti ve ondan sonra da hiç görülmedi.

Earnur varis bırakmadan gitmişti ve onun yerine geçebilecek uygun biri de yoktu. (Yani zamanında Earnil’in yaptığını, o an yapacak biri de çıkmıyor) Böylece Earnur’un ölümü kesinleşene kadar, Kral’ın adına ülkeyi Mardil yönetti.

Vekilharç Hükmünün Başlangıcı

Mardil böylece ilk Yöneten Vekilharç oldu. (Mardil’e kadar olanlar normal danışman ama buradan sonra Kral gibi) Yöneten Vekilharçlar, Kral’ın tüm gücüne sahiptirler, ama “döneceği zamana kadar Kral’ın adına” yönetimi aldıklarına dair yemin etmişlerdir. Taçtan farklı olarak, mevkilerini sembolize eden beyaz bir asa taşırlar ve Kral’ın boş tahtının bulunduğu kürsünün, aşağısındaki bir koltukta otururlar. Vekilharç sancağı ise beyaz taban üzerinedir. Mühürlerinde, üzerlerinde üç yıldız olan R-ND-R harfleri vardır. (“Kral’ın Hizmetkârı” ya da “Vekilharç” anlamındaki Arandur’u temsilen)

2060’ta Mardil, Vekilharçların Hesabı olarak bilinen yenilenmiş bir takvim sistemi meydana getirdi. Sonradan bu takvim, Orta-Dünya’da Ortak Lisan’ı kullanan birçok insan tarafından kullanıldı. Hobitler ise Shire Hesabına göre işleyen takvimlerini devam ettirdiler.

2063’te ise Sauron’un Mirkwood’daki kalesi Dol Guldur’dan ayrılıp saklanmak için Doğuya gitmesiyle Dikkatli Huzur olarak bilinen dönem başladı. Bu zamanlarda Gondor, Sauron taraftarlarının saldırısına açık haldeydi ve Nazgul de Minas Morgul’da sessizce bekliyordu. Dikkatli Huzur, Sauron 2460’da Birinci Denethor Vekilharçken, Dol Guldur’a tekrar dönene kadar dört yüzyıl boyunca devam etti.

Mardil Gondor’u, kararlılıkla yönetti ve Quenya’da “Sarsılmaz” anlamına gelen Voronwe lakabı ile anılmaya başladı.

2080’deki ölümüyle de ikinci Yöneten Vekilharç olarak, yerine oğlu Eradan geçti.

İsmin Etimolojisi

Mardil ismi Quenya’da, “(Kral’ın) Aileye Adanmış” anlamındadır. (mar ev, aile, dil sevilen, adanan) Ayrıca İyi Vekilharç olarak da bilinir.

Eradan

Eradan Gondor’un ikinci Yöneten Vekilharcıdır ve 1999’da doğmuştur. Babası, 2050’de Minas Morgul’a giderek yok olan Kral Earnur’dan sonra Gondor’u yönetmeye başlayan Mardil Voronwe’dir. Babasının 2080’de ölümüyle görevine başlamıştır. 2116’da ise ölmüş ve yerine oğlu Herion geçmiştir.

İsmin Etimolojisi

Eradan ismi kesin olmamakla birlikte, tek, yalnız anlamındaki er ile erkek, adam anlamındaki adan’dan türetilmiş olabilir.

Herion

Yöneten Vekilharçların üçüncüsü Herion, 2037’de doğmuş, 2116 ile 2048 yılları arasında hüküm sürmüştür. Öldükten sonra da yerine oğlu Belegorn geçer.

İsmin Etimolojisi

Herion’un manâsı tam olarak bilinmez ama “aniden başlayan, atikçe” anlamındaki herio’ya dayandırılabilir.

Belegorn

Gondor’un dördüncü Yöneten Vekilharcı Belegorn, 2074’te doğmuştur. Vekilharç Herion’un oğludur ve onun 2148’de ölümüyle Vekilharç olur. 2204’teki ölümüyle de yerine, oğlu Birinci Hurin geçer.

İsmin Etimolojisi

Belegorn ismi, Kudretli Ağaç anlamındadır. (beleg kudretli, orn ağaç)

I.Hurin

2124’te doğan beşinci Yöneten Vekilharç I. Hurin, Belegorn’un oğludur. 2204’ten, 2244’teki ölümüne kadar Vekilharçlık yapmıştır, ondan sonra gelen ise oğlu Birinci Turin’dir.

İsmin Etimolojisi

Hurin ismi, İlk Çağdaki Edain’in kahramanlarından biri olan Hurin Thalion’dan gelir. Önceden de aynı isimde bir Vekilharç yaşamıştır ama I. Hurin, bu ismi kullanan ilk Yöneten Vekilharçtır. Ayrıca, “atik, dinç, korku salan ruh” anlamındaki hûr ile, “iç düşünce, manâ, kalp” anlamındaki inn’den türemiştir.

I.Turin

I.Turin, Vekilharç I.Hurin’in üçüncü çocuğu olarak 2165’te doğmuştur. İki kere evlenmiştir. Evliliklerinden, birçok kızı ve son çocuğu olarak Hador adında bir oğlu olmuştur. 2244’te altıncı Yöneten Vekilharç olarak başlayan görevi, 2278’deki ölümüyle son bulur ve yerine Hador geçer.

Babası gibi ismi, Birinci Çağın büyük kahramanlarından gelir ve bu tarz isimler artık Vekilharç Evi’nin bir geleneği olur. Turin’den itibaren oğlu Hador’la başlayan beş kuşak Vekilharç soyu, Birinci Çağın ünlü Elf ve İnsan kahramanlarının adını taşır.

İsmin Etimolojisi

Turin ismi, “güç, ustalık, zafer” anlamındaki tûr ile, “iç düşünce, manâ, kalp” anlamındaki inn’den türemiştir.

En Uzun Hüküm Süren Vekilharç -Hador

I.Turin’in oğlu ve yedinci Yöneten Vekilharçtır. 2245’te babasının ikinci eşinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Büyük kızkardeşleri vardır. İsmini, antik Dor-lomin’in Lordu Hador Lorindol’dan alır. Yüz on yedi yıllık saltanatı ve yüz elli senelik ömrü ile en uzun hüküm süren ve yaşayan Gondor Vekilharcı’dır.

Hador 2278’de Vekilharç oldu. Saltanatı zamanında, atası Mardil tarafından bulunan ve Gondor’da kullanılan takvim olan Vekilharçların Hesabı’nda bir düzenleme yapıldı; 2360 yılında, takvimin bulunuşundan bu yana geçen üç yıl içinde sekizer saat açık verilmesi yüzünden 1 gün eklendi.

Hador, 2395’te yüz elli yaşındayken öldü ve yerine oğlu Barahir geçti. Gondor’da bu denli uzun yaşayan son kişi Hador olmuştur, ondan sonra gelenlerin yaşam süreleri gittikçe kısalır.

İsmin Etimolojisi

Hador ismi, “(mızrak, ok) fırlatan” anlamındadır.

Barahir

Barahir, kendisine bahşedilen uzun ömürle yüz elli sene yaşayıp yüz on yedi sene Vekilharçlık yapan Hador’un oğludur, bu yüzden yüz on yedi yaşında Vekilharç olması, şaşılmayacak bir durum. Sahip olunan en güvenilir kaynaklara göre, Barahir babasının Vekilharçlığının on ikinci yılında (yani 2290’da) dünyaya geldi, yüz beş yıl sonra da Hador’un ölümüyle (2395) sekizinci Yöneten Vekilharç oldu. Dior adlı bir oğlu ile Rian adlı bir kızı olmuştur. Barahir’in yüzlü yaşlarda Vekilharç olması, kendisiyle birlikte oğlu Dior’un da hükümdarlık döneminin kısa sürmesine sebep oldu.

Barahir’in dönemi, Dikkatli Huzur’un son zamanlarına denk gelir. Oğlu Dior ile herhangi bir sorunla karşılaşmadan ülkeyi istedikleri gibi yönettiler. Fakat torunu Denethor, kızı Rian’ın oğlu ve kendisi Vekilharç olduğunda henüz yirmisinde olan soylu genç, Gondor’u savaş sınırlara yaklaştığında yönetecekti. (Barahir’in ölümünden altmış yıl sonrası savaşların başlama dönemi oluyor)

Barahir on yedi sene Vekilharçlık yaptıktan sonra (yüz yirmi iki yaşındayken) 2412’de öldü ve yerine Dior geçti.

İsmin Etimolojisi

Barahir, “korku saçan lord” manâsındadır. (bara korkutucu, hîr lord) Ayrıca Birinci Çağda yaşamış bir Edain kahramanının ismidir.

Dior

Gondor’un dokuzuncu Yöneten Vekilharcı Dior, Barahir’in oğludur ve her ikisi de kısa bir süre görevde kalmışlardır. 2412’de babasının ölümü üzerine Vekilharç olan Dior, herhangi bir karışıklık olmadan hüküm süren son Vekilharçtır. Kendisinden sonra yerine geçecek Denethor’un zamanında, Dikkatli Huzur bozulacak ve yüzyıllar sürecek savaş dönemi başlayacaktır.

Dior doğrudan varis bırakmayarak ölen tek Vekilharç olarak, kayıtlara geçmiştir. Orta Dünya’nın Halkları’nda yazıldığı gibi, çocuğu olmadığı için kız kardeşi Rian’ın oğlu, Vekilharç olmuştur. Yüzüklerin Efendisi’nin eklerinde ise Gondor Vekilharçlığı hakkında; “…krallıkta olduğu gibi, babadan oğula ya da en yakın akrabaya geçer” İşte bu cümle, özellikle Dior’u kastediyor.

Yirmi üç yıllık yönetiminden sonra 2435te öldü ve yerine yeğeni, I.Denethor adıyla Vekilharç oldu.

İsmin Etimolojisi

Dior ismi, “takip eden, arkadan gelen” anlamındaki ndew kökünden türemiştir ve “varis” manâsındadır. Ayrıca Beren ile Luthien oğullarının ismidir.

I.Denethor

2375 ile 2477 yılları arasında yaşayan onuncu Yöneten Gondor Vekilharcı. I.Denethor’un zamanında, Gondor belki de en huzursuz, en belalı günlerini yaşadı. Denethor Vekilharçlığı, çocuksuz ölen amcası Dior’dan aldığında (2435), Gondor’a birçok kuşak boyunca devam eden barış hakimdi. Yaklaşık dört yüz önce, Denethor’un soylu atası Mardil döneminde, Gandalf Dol Guldur’a gitmiş ve Sauron’u Orta-Dünya’nın doğusuna çekilmeye zorlamıştı. Denethor da o zamandan bu yana süren barışın devam etmesini ümit ederek görevine başladı.

Ama yanılmıştı, Denethor’un yönetiminin yirmi beşinci yılına denk gelen 2460 yılı, barışın (aynı zamanda Dikkatli Huzur döneminin de) son yılı olacaktı. Bu yıl, Sauron sürgününü sona erdirdi ve Mirkwood’daki kalesi Dol Guldur’a geri döndü.

Mordor’un Saldırısı

Bundan birkaç sene sonra da Nazgul’un barış süresince boş durmadığı anlaşıldı. Son derece iğrenç yaratıklardan oluşan ve ne olduğu bilinmeyen bir orduyu serbest bıraktılar – Uruk-hai ordusu. Ordu Ithilien’i yağmaladı, sonra da Osgiliath’ı ele geçirdi, Nehir üzerindeki köprü de yıkıldı. Ama Denethor’un varisi Boromir, orduyla savaşarak Anduin’in doğu kıyısını tekrar ele geçirdi. Ve bu Boromir’in ölümcül (ve ilerde güçsüzleşip ömrünün kısalmasına neden olacak) şekilde yaralanmasına da sebep oldu, Osgiliath ise savaş sırasında harabe haline geldi. İşte bu ilk çatışmalarla başlayan savaş, Yüzük Savaşı zamanına kadar hiçbir zaman tamamen son bulamadı.

I.Denethor ülkeyi kırk iki sene yönetti ve ölümünden sonra oğlu Boromir Vekilharçlık sandalyesine oturdu.

İsmin Etimolojisi

“kıvrak, uzun boylu” ve “ ince” anlamına gelen Denethor ismi, Yüzük Savaşı’nda Vekilharç olan II. Denethor tarafından da kullanılmıştır. Ayrıca Birinci Çağda yaşamış bir Elfin ismidir.

Boromir

Gondor’un on birinci Yöneten Vekilharcı Boromir, 2410’da doğmuştur, babası Vekilharç I.Denethor’dur ve iki büyük kız kardeşi vardır. Boromir, güzel yüzlü, yapılı ve soylu olmasının yanında, büyük bir komutandır.

Boromir, babası I.Denethor’un 2477’de ölmesi üzerine Vekilharç oldu ve ona kalan miras, kuşatma altındaki bir ülkeydi. Ithilien 2475’te Nazgul kontrolündeki korku saçan Uruk-hai’lerce işgal edilmişti. Uruklar Osgiliath’ı alıp Anduin üzerindeki köprüyü yıktılar. Boromir de ordunun başına geçerek geniş kapsamlı birçok saldırıyla onları yenip Mordor’a püskürtmüş ve bölgeyi geri almıştı. Başarılı olmuştu evet, ama Ithilien de artık insanların artık pek yaşamadığı bir yer oldu. Osgiliath ise tamamen mahvolmuş ve köprüsü zaten yıkılmıştı.

Boromir yapılan savaşlarda kudretli bir savaşçı olduğunu kanıtladı, hatta Cadı kral’ın bile ondan korktuğu söylenir. Ama bir savaş sırasında Nazgul’dan biri onu yaraladı. Morgul yarası, ona büyük acılar çektirdi ve ömrünü kısalttı. 2477’de Vekilharç olmasına rağmen aldığı yara yüzünden 2489’da sadece on iki yıl Vekilharçlık yaptıktan sonra öldü. Varisi ve oğlu Cirion onu takip etti.

İsmin Etimolojisi

Bor kelimesi; “dayanma(k)” boron kelimesi; “sarsılmaz, güvenilir ve inançlı takipçi” anlamındadır. Mir ise “mücevher, değerli şey, hazine” demektir.

Calenardhon’u Rohirrim’e Veren Vekilharç  –Cirion

Rohan ve Gondor Dostluğunun Temeli

Genç Eorl’a Rohan yurdunu vermesiyle ünlenmiş Gondor Vekilharcı Cirion, 2449’da doğdu. 2489’da, Osgiliath’ı savunurken aldığı Morgul yarasıyla ömrü kısalan babası Boromir öldü ve Cirion on ikinci Gondor Vekilharcı oldu.

Yönetimi zamanında, Balchoth olarak bilinen kötü bir Rhûn kabilesi, Gondor üzerinde saldırılarını başlatmış ve Anduin geçitlerinden kuzey bölgesi Calenardhon’a girmişti. Cirion’un ülkesinin bu bölgesine ayıracak fazla adamı yoktu, bu yüzden umutsuzca kuzeyde yaşayan eski dostları Eotheod’a habercilerini yolladı.

Habercilerden sadece biri, Borondir, Eotheod başkenti Framsburg’a ulaşıp kral Genç Eorl’a haberi iletmekte başarılı oldu.

Bütün bir sene hiçbir cevap alınmaması üzerine Cirion, Balchoth’un Wold Geçişlerinden Anduin’i geçmesini önlemek için ordusuyla batıya, Anorien üzerine, ilerledi.

Gondor ordusu yenildi ve Limlight Nehri’nin gerisine, Celebrant Çayırlarına doğru çekildi. Burada planlanmış bir saldırı olacak ki, Sisli Dağların Orkları da batıdan savaşa dahil oldu, Gondor birlikleri ise Anduin’e çekilmeye başladı. Tüm ümitlerin tükendiği bu anda, beklenmedik bir şekilde Kuzeyden Eotheod süvarileri akın etti. İki ordu Balchoth’u ve Orkları mağlup etti.

Calenardhon’un Eotheod’a Verilişi

Cirion bilge bir adamdı, Eotheod’u ileride de kullanabileceğini gördü. Eorl’a, isterse Calenardhon’u ona verebileceğini söyledi. Minas Tirith’e dönünce, en güvendiği hizmetkârlarına Anorien içindeki Firien Ormanlarına gitmelerini ve gizlice Halifirien İşaret Kulesinin bulunduğu Amon Anwar Dağının yolunu temizlemelerini emretti. (Çünkü Isildur, Son İtifak Savaşı’nda ölen babası Elendil’in cesedini yakmak için buraya getirmiş sonra da dağın doğu kısımlarına mezarını yaptırmış)

Üç ay sonra Cirion, oğlu Hallas, Dol Amroth Prensi ve Gondor Meclisinden iki kişi ile birlikte Calenardhon’a gitti ve Eorl ile görüştü. Amon Anwar’a çıktılar, Cirion Eorl’a, dağda gizlice inşa edilmiş olan Elendil’in mezarını gösterdi. Bu gizli yerde, Calenardhon’u Eotheod’a hediye etme planlarını açığa çıkardı ve tabii böylece Eotheod ile Gondor halkı arasında bitmeyecek bir dostluk başladı. Eorl bu hediyeyi, yemin ederek halkı adına kabul etti ve ilk Rohan kralı oldu. Hallas ise Cirion’un 2567’deki ölümüyle onun ardından Vekilharç oldu.

İsmin Etimolojisi

Cirion ismi; gemi anlamına gelen kir ile oğul anlamına gelen ion dan oluşmuştur.

Hallas

Gondor Vekilharcı Cirion’un oğlu ve varisi Hallas 2480’de doğdu. Babası hayatta olduğu halde Minas Tirith’i yönetmiş olmasıyla ünlüdür. Cirion, Balchoth ile çıkan savaş nedeniyle 2510’da ordusunu alıp şehirden ayrıldığında, Hallas’ı şehrin başında bıraktı. Savaş süresince de şehirdeki görevi devam etti; Eorl birlikleriyle Gondor’a yardıma geldi. Düşmanlar yenildikten sonra ise Cirion bu yardımın bir karşılığı ve hediyesi olarak Calenardhon bölgesini Eorl’a verdi. Cirion ve Eorl, İki ülke arasında sürekli devam edecek bir dostluk için Elendil’in Mezarı önünde yemin ederken, Hallas bu yemine şahit oldu. Ve Calenardhon bölgesinin ismini Rohan (At Diyarı) olarak, Eorl’un halkının ismini ise Rohirrim (At Efendileri) olarak değiştiren Hallas olmuştur.

Hallas’ın Vekilharç olduktan sonraki eylemlerine dair çok az bilgi vardır. Gondor’u, Rohan Meduseld’i inşa ederken yönetmeye başlamıştır. Hükümdarlığının ikinci yılında ise Altın Salonlar’ın inşası tamamlanır. Meduseld’in bitmesi şerefine bir ziyafet verildiğinde, Kral Brego’nun oğlu Baldor, dağlarda kaybolmasına sebep olacak düşüncesiz isteğini dile getirir; Ölülerin Patikası’na girmek. (Bunu bir yıl sonra gerçekleştirmiş ama o tarihten sonra onu canlı gören de olmamış. Üçüncü Çağ 3019’un Mart başlarında ise Aragorn ve takibindeki Kuzey Kolcularından oluşan bir grup (Gri Bölük olarak geçiyor) Patikalardan geçerken, bacakları kırılmış ve kılıcı yarılmış altın zırhlı bir şövalye bulmuşlar, muhtemelen de bu şövalye Baldor’muş. Arkadaşlar bu ziyafette adı geçince biraz araştırdım işte şu yukarıdakiler öğrendiklerimden.)

2567’de On Üçüncü Gondor Vekilharcı olarak görevine başlayan Hallas, 125 yaşındayken 2605’te öldü ve oğlu İkinci Hurin Vekilharç olarak onu izledi.

İsmin Etimolojisi

İsim büyük ihtimalle, güçlendirilmiş, yüce anlamına gelen hall’dan ya da, uzun anlamına gelen halla’dan türemiştir. Fakat bitişteki –las’ın ne anlama geldiği kesin değildir.

II.Hûrin

İkinci Hurin, 2515’te doğmuştur. 2605’ten 2628’deki ölümüne kadar 23 yıl ülkeyi yönetmiştir. Oğlu ve varisi ise I.Belecthor’dur.

Hurin ismi, “atik, dinç, korku salan ruh” anlamındaki hûr ile, “iç düşünce, manâ, kalp” anlamındaki inn’den türemiştir. II.Hurin, bu ismi kullanan ikinci Yöneten Vekilharçtır.

I.Belecthor

I.Belecthor, on beşinci Yöneten Gondor Vekilharcıdır. 2545’te doğan Vekilharcın, Morwen isminde bir kızı ve Orodreth isminde de bir oğlu olmuştur. Babasının 2628’deki ölümüyle Vekilharçlık sandalyesine oturan I. Belecthor, 2655’de ölür ve oğlu Orodreth yeni Vekilharç olur.

Hükümdarlığı zamanında, Umbar Korsanları Gondor için gerçekten büyük bir tehlike haline gelmiş ve bundan başka da önemli bir olay olmamış.

İsmin Etimolojisi

Belecthor, kudreli kartal demektir. (beleg; kudret, güç thor (ya da thoron); kartal)

Orodreth

2576’da doğan Orodreth’in tarihteki izi ve etkisi çok azdır. 2576’da I.Belecthor’un oğlu olarak doğmuştur. 2655’te ise Vekilharç olmuş, 2685’te de ölmüştür. Ondan sonra gelen oğlu I.Ecthelion’dur.

Orodreth; Birinci Çağda yaşamış ünlü bir Elfin ismidir. (Nargothrond Kralı Finrod Felagund’un küçük erkek kardeşi ve sonradan da Nargothrond’u yönetmiş)

I.Ecthelion

I.Ecthelion, 2600’de doğdu. 2685’te de babası Orodreth öldü ve on yedinci Yöneten Vekilharç oldu.

Vekilharç, Minas Tirith zirvesindeki Ak Kuleyi yeniden yaptırdı ve yapımın bittiği 2698’den sonra kule, Ecthelion Kulesi olarak anılmaya başladı. Aynı yıl Ecthelion da öldü, yalnız çocuğu ya da doğrudan yerine geçecek bir varisi yoktu. Bu yüzden halası Morwen’in torunu Egalmoth, yeni Vekilharç oldu.

Ecthelion ismi, Birinci Çağda yaşamış ünlü Gondolinli Elf Pınar’ın Lordu Ecthelion’dan gelir.

Egalmoth

Gondor’un on sekizinci Yöneten Vekilharcı Egalmoth, 2626’da doğdu. Vekilharç Orodhet’in kız kardeşi Morwen’in torunudur. Orodreth’in oğlu Ecthelion’un, 2698’de varis bırakmadan ölmesi üzerine en yakın erkek akrabası olarak Vekilharç oldu.

Rohan Kralı Deor, 2710’da Egalmoth’a Dunland İnsanlarının, Rohan’ın batı sınırındaki Gondor kalesi Isengard’ı ele geçirdiğini haber verdi. Fakat Egalmoth’un bu zapt edilmesi normalde mümkün olmayan kaleyi geri alabilmek için herhangi bir ordu gönderecek gücü yoktu. Ve böylece de Isengard, bir süre Dunlendinglerde kaldı.

Beren 2743’te, babası Egalmoth’un ölümüyle Vekilharç oldu.

Egalmoth, Antik Elf Şehri Gondolin’in baş kapı muhafızının ismidir.

Beren

Vekilharç Egalmoth’un oğlu Beren, 2655 doğdu ve 2743’te de Vekilharç oldu. 2758’de, Umbar ve Harad’dan gelen üç filo Gondor’a saldırdı. Düşman Gondor’un tüm güney topraklarına ve Isen Nehrine kadar uzanarak batı kıyısı boyunca yayıldı. Beren oğlu Beregond’u Gondor’u savunmakla görevlendirdi, Beregond kendisine verilen görevde başarılı olarak işgalcileri püskürttü. Böylelikle adını Gondor tarihine altın harflerle yazdırmıştı.

Gondor düşman filolarıyla uğraşırken, Rohan Dunland İnsanlarınca işgal edilmiş durumdaydı. Rohan Kralı Frealaf Dunlendingleri ülkesinden kovdu. Bu sırada aniden Ak Büyücü Saruman orta çıktıve Beren’e Isengard’da yaşamak istediği iletti. Beren, Büyücünün öngörülerinin ileride gerçekleşebilecek herhangi bir işgalden Rohan’ı koruyacağına inanıyordu. Zaten Gondor’un kaledeki askeri varlığı sürdürecek gücü de yoktu. Böylece Beren memnuniyetle Isengard anahtarlarını Saruman’a teslim etti (2759). Beren 2763’te öldü ve oğlu Beregond Vekilharç olarak onu takip etti.

İsmin Etimolojisi

Cüretkâr, cesur anlamına gelen Beren, Elf hanımı Luthien ile evlenen büyük bir Birinci Çağ kahramanıdır.

Beregond

Yirminci Yöneten Vekilharç Beregond 2700’de doğdu. Gondor tarihindeki en büyük komutanlardan biridir. Umbar ve Harad Filolarının işgali sırasında Gondor savunmasını yönetti. İşgalcileri mağlup etmeyi başardı ve o sırada işgal edilmiş bir başka ülke olan Rohan’a yardım yolladı. 2763’te babasının ölümüyle Vekilharç oldu. Yönetiminin başlamasıyla birlikte Gondor, eski gücünü geri kazanmaya başlar gibi oldu.

Beregond, 2811’deki ölümüne kadar Vekilharçlık görevinde kaldı. Oğlu II. Belecthor, halefi olarak onu izledi.

Ber kökü yiğit, diğer kök gond ise taş manasındadır.

II.Belecthor

2752’de doğan II. Belecthor, Vekilharç Beregond’un tek çocuğudur. Beregond’un 2811’deki ölümüyle Vekilharç olmuştur.

Belecthor, babasının Umbar Korsanlarına karşı yaptığı seferlere devam etti. 2850’de Ak Meclis toplandı, Gandalf Dol Guldur’a saldırıp Sauron’u bölgeden çıkartmak gerektiğini söyledi ama Saruman onu bastırdı.

Belecthor, 2872’de öldü, oğlu Thorondir yeni Vekilharç oldu. Ölümüyle Gondor’un Ak Ağacı da kurudu.

İsmin Etimolojisi

Belecthor, kudreli kartal demektir. (beleg; kudret, güç thor (ya da thoron); kartal)

Thorondir

Thorondir, Gondor’un yirmi ikinci Yöneten Vekilharcı, 2782’de doğdu. II. Belecthor’un 2872’de ölmesiyle Vekilharç oldu. O tarihte Ak Ağaç da babasıyla aynı kaderi paylaştı ve geride hiçbir fidan bırakmadan kurudu. Thorondir çiçeğin artık öldüğünü bile bile yine de Kral’ın dönüşüne olan ümidini kesmedi – ki kendi ölümünden geçecek yüz kırk yıl boyunca hiçbir şey olmayacaktı – Bundan dolayı ağaç Saray Avlusunda durmaya devam etti.

Hükümdarlığı kısa sürdü; sadece on yıl Vekilharçlık yaptı. Ölümünden sonra yerine oğlu II. Turin geçti (2882).

İsmin Etimolojisi

Thorondir ismi, kartal anlamındaki thoron ile adam anlamındaki dir den türemiştir.

II.Tûrin

II.Turin, Vekilharç Thorondir’in oğlu, 2815’te doğdu. Babasının 2815’te ölmesi üzerine yeni Vekilharç oldu. Hükümdarlığı zamanında Gondor, düşmanları tarafından iyice sıkıştırıldı. Sauron henüz Mordor’a dönmemişti ama orduları gittikçe artıyordu.

Sauron’un müttefiklerinden Haradrim, Güney Gondor bölgesini işgal etti, Gondor Ithilien’den tamamen çekilmek zorunda kaldı. Böylelikle geride bırakılan kolcular dışında bölge tamamen ıssızlaştı. Güney Gondor ile Ithilien arasındaki sınır boyunca akan Poros Nehri’nde ordular karşı karşıya geldi. Rohan Kralı, Gondor’un zorda olduğunu görerek Eorl’un Yemini’ni yineledi ve birliklerini Poros Geçitleri Savaşı’na yolladı. Rohan Kralı Folcwine’ın oğulları Folcred ve Fastred, yapılan savaşta öldü. Ama Rohan ve Gondor ordusu Haradrim de mağlup edip İthilien’den püskürttü. Turin Kral Folcwine’a, oğullarının kaybına teselli için altın gönderdi.

Ithilien önceden de Mordor’dan gelen Urukların ve Orkların sık sık saldırısına uğruyordu. 2901’de bölgede yaşayan insanların neredeyse hepsi, evlerini terk etti. Turin yine Ithilien’de, bölgeyi korumak için kalan Kolcuların barınması için birçok gizli sığınak inşa ettirdi. Sığınaklardan en uzun süreli ve en kalabalık olanı Henneth Annûn’dur. Ayrıca Anduin’deki Cair Andros adasını da, nehirden geçişi kontrol edebilmek için silahlandırdı. Böylece Anduin’in güvenliği arttırılmıştı.

2914 yılına gelindiğinde ise II. Turin 99 yaşında öldü ve yerine oğlu Turgon geçti.

İsmin Etimolojisi

Turin ismi, “güç, ustalık, zafer” anlamındaki tûr ile, “iç düşünce, manâ, kalp” anlamındaki inn’den türemiştir.

Turgon

Gondor’un yirmi dördüncü Yöneten Vekilharcı Turgon, 2855’te doğdu. 2886’da oğlu Ecthelion dünyaya geldi. 2914’te babası II. Turin ölmesiyle Vekilharç oldu.

Turgon’un saltanatı döneminde, Rohan tahtının varisi Thengel, Gondor’a geldi. Birçok yıl geçirerek Gondorluların geleneklerini ve dillerini öğrenene kadar da ülke de kaldı. Turgon’un danışmanı olup ona başarıyla hizmet etti.

2951’de Sauron Mordor’a döndüğünü, açıkça gösterdi. Güç toplamaya ve Barad-dur’u yeniden inşa etmeye başladı. İki yıl sonra Turgon öldü. Saruman da bunu fırsat bilerek ölümünün hemen ardından, Vekilharçların izniyle yaşadığı Isengard’a tamamen yerleşti ve kaleyi silahlandırmaya başladı. Turgon’un ölümünden sonra oğlu Ecthelion, II. Ecthelion adıyla Vekilharç oldu.

İsmin Etimolojisi

Usta komutan anlamına gelen Turgon, güç, ustalık manasındaki tur ile, kano’dan türemiş ve komutan demek olan gon’dan oluşmuştur. Ayrıca Birinci Çağdaki kudretli Elf şehri Gondolin’in Kralının ismi de Turgon’dur.

II.Ecthelion

2886’da doğan Vekilharç, Yüzük Savaşı yıllarında Vekilharçlık yapan II. Denethor’un babasıdır. Turgon’un 2953’teki ölümüyle göreve geldi.

Ecthelion, bilge bir Vekilharçtı. Sauron’un tekrar güç kazanmaya başladığını düşünüyordu, bu yüzden Mordor’dan gelebilecek saldırı olasılıklarına karşı Gondor’un savunmasını güçlendirdi. II. Turin’in silahlandırdığı Cair Andros adasıyla birlikte nehrin sonlarındaki liman şehri Pelargir’i de silahlandırdı.

Aragorn’un Gondor’a İlk Gelişi

Ayrıca hizmetine, içlerine Thorongil’in de bulunduğu birçok cesur adamı aldı. Ecthelion bilmiyordu ama Thorongil aslında Gondor tahtının varisi Aragorn’du. Ecthelion’un Thorongil hakkındaki düşünceleri çok iyi bir seviyedeydi ki ona, kendi oğlu Denethor’dan daha fazla hürmet etti. Echtelion birçok konuda Thorongil’in tavsiyelerini önemserdi. Gandalf geldiğinde onu memnuniyetle karşıladı, Saruman’a ise şüpheyle yaklaştı. Thorongil, Umbar Korsanlarının Gondor’a güneyden bir saldırı planladıkları konusunda Ecthelion’u uyarmıştı. Vekilharç ona, saldırıyı önlemesi için bir sefer düzenlemesine izin verdi. Thorongil Umbar Limanı Komutanını mağlup etti, Korsan gemilerinin çoğunu ateşe verdi. Ama seferin sonrasında Gondor’a geri dönmedi ve Ecthelion’a ayrıldığına dair bir mesaj yolladı.

II.Ecthelion 2984’te öldü, oğlu Denethor da, II.Denethor adıyla son Yöneten Vekilharç oldu.

İsmin Etimolojisi

Ecthelion ismi, Birinci Çağda yaşamış ünlü Gondolinli ElfPınar’ın Lordu Ecthelion’dan gelir. II. Ecthelion, bu ismi kullanan ikinci Yöneten Vekilharçtır.

Son Hükmeden Vekilharç -II.Denethor

2. Denethor hükmeden vekilharçların sonuncusuydu. Gençlik zamanından beri Gri Gandalf’tan pek hoşlanmazdı, mağrur ve bilge bir adamdı. Onun hükümdarlık döneminde Mordor’un saldırıları yoğunlaşmıştı. Osgiliath üzerine yürüyen Mordor orduları ancak oğulları Boromir ve Faramir’in köprüyü yıkmasıyla durdurulabilmişti. Savaştan sonraki gün oğulları bir rüya görmüşlerdi. Bu rüyanın anlamını öğrenmek isteyen Boromir Ayrıkvadi’ye gitti. Daha sonra oradan Yüzük Kardeşliğine katılacaktı.

2. Denethor Minas Tirith’deki Palantir’i kullanan ilk vekilharçtı. Onun zamanına kadar vekilharçlar Palantir’in varlığından haberdar olsalar da el sürmeye cesaret edememişlerdi. Palantir ile elde ettiği bilgiler şüphesiz başlarda işine yaramıştı. Fakat bir süre sonra Sauron onu yakaladı. Ve Denethor güçlü bir iradeye sahip olmasına rağmen tuzağına düştü. Sauron ona Mordor’un içinde büyüyen gücü göstererek ümitsizliğe kapılmasını sağlamıştı. Aynı zamanda Denethor Gondor tahtında hak iddia eden kuzeyli kolcu Aragorn’dan haberdardı. Fakat tahtı ona bırakmaya hiç niyeti yoktu.

Minas Tirith kuşatması başlayana kadar savaşın gidişatını başarıyla yönetti. Fakat hayatta olan oğlu Faramir’in yarma harekatından ağır yaralı dönmesi ile iyice delirdi. O gece boyu Palantir’e baktı ve Mordor ordularını görünce savaştan tamamen vazgeçti. Kuşatma günü oğlunu ve kendisini öldürmeye çalışırken Pippin, Gandalf ve Beregond tarafından önlendi. Fakat kendisini yakarak öldürmeyi başardı. Ölürken ellerinde Palantir’i tutuyordu. Ve söylenene göre ondan sonra Palantir’e kim bakarsa baksın, yaşlı ve buruşuk iki elden başka bir şey göremeyecekti.

 

Onun ölümünün ardından vekilharç olan oğlu Faramir tahtı Aragorn’a teslim etti. Böylece Gondor’da Vekilharçların hüküm dönemi sona erdi…

—